Psihološko savetovalište Radica Ristić Stojilković

Anksioznost  se najopštije definiše kao odgovor ljudskog organizma na opsanost ili pretnju u budućnosti. Javlja se obično onda kada osoba očekuje da će se u budućnosti desiti nešto loše, a ne oseća se spremnom za takvu budućnost. Svrha anksioznosti se objašnjava evolucionom teorijom: Tokom evolucije ljudske vrste normalno je služila da obezbedi zaštitu organizma, odnosno da motiviše adaptivne funkcije indukujući odgovor borbe ili bežanja u potencijalno ugrožavajućim situacijama.

Depresija se često javlja udruženo sa još nekim poremećajem. Najčešće je to anksioznost . Neka istraživanja pokazuju da se depresija i anksioznost javljaju zajedno u 20-75% slučajeva kod odraslih osoba. Kod adolescenata je taj procenat nešto manji (5-55%).

Većina osoba koja ima autizam , a isto tako i njihovi roditelji, staratelji i učitelji, prepoznaju anksioznost kao karakteristiku osoba koje imaju autizam. Neki autori smatraju da se anksioznost može odnositi na različite izvore, uključujući:  nesposobnost osobe koja ima autizam da se izrazi

Anksioznost se definiše na različite načine, a danas je jedna od najprihvaćenijih definicija definicija definicija Charlesa D. Spielbergera, koji razlikuje anksioznost kao stanje i anksioznost kao crtu ličnosti. Anksioznost kao stanje on definiše kao “emocionalnu reakciju koja se sastoji od neprijatnih, svesno opaženih osećaja napetosti, strepnje, nervoze i zabrinutosti, praćenih aktivacijom ili uzbuđenjem autonomnog nervnog sistema”.

Socijalne interakcije su nužne za preživljavanje, donose nam mnoga zadovoljstva, ali i strahove i anksioznost . Neki naučnici tvrde da 13.3% ljudi tokom života oseća veliki strah da će se poniziti u socijalnoj situaciji, da će biti negativno procenjeni i/ili da će drugi ljudi videti njihovu anksioznost i odbaciti ih zbog toga. Ovo su karakteristike ljudi koji imaju socijalnu anksioznost. Osoba koja ima socijalnu anksioznost ima snažnu potrebu ostaviti dobar utisak na druge ljude, ali je istovremeno zabrinuta hoće li u tome uspeti. Socijalna anksioznost obično počinje oko 15-te godine, a 70% onih imaju socijalnu anksioznost čine žene.

Anksioznost - Termini U literaturi se najčešće pojavljuju termini kao što su; „strah“, „klinički strah“, „izbegavajuće ponašanje“, „izbegavajuća reakcija“, „anksioznost“, „ anksiozno stanje “, „fobija“ i „fobična reakcija“. U nekim slučajevima, ovi termini se koriste za isti fenomen, dok su opet sa druge strane često korišćeni kako bi naznačili različite teškoće.

Strah i anksioznost - Normalna i patološka pojava Strahovi i anksioznost deo su čovekovog života, kako detinjstva, tako i odraslog perioda i neke od ovih reakcija posmatraju se kao adaptivne (one koje možemo kontrolisati), dok su neke maladaptivne, odnosno, reakcije koje su van naše kontrole i određuju naše reakcije i ponašanje. Da bi strahove i brige mogli posmatrati kao poremećaje, kod deteta moramo uočiti poremećaj funkcionisanja. Anksioznost je kompleksni, neprijatni osećaj strepnje, bojazni, napetosti i nesigurnosti koju karakteriše anticipacija moguće opasnosti ili pretnje, a praćena je aktivacijom autonomnog nervnog sistema. Anksioznost je normalna pojava u svakodnevnom životu. Patologija zavisi od intenziteta, trajanja i broja prisutnih simptoma. Intenzivna anksioznost javlja se uz mnoge psihičke, ali i fiziološke poremećaje.

Kada govorimo anksioznosti razlikujemo anksioznost kao stanje i anksioznost kao osobinu. Anksioznost kao stanje povezana je sa anksioznošću kao crtom. Smatra se da se osobina (crta) anksioznosti odnosi na opštu sklonost osobe da anksiozno reaguje na potencijalno provocirajuće anksiozne situacije, dok je anksioznost kao stanje više specifična sklonost anksioznog reagovanja na sopstvenu anksioznost i telesne simptome povezane sa anksioznošću.  Neka osoba može imati izraženu crtu anksioznosti i biti sklona čestim i intenzivnim epizodama anksioznih stanja, a da istovremeno nema izraženu anksioznost kao stanje i obrnuto.

Mnogi ljudi postanu nervozni u situacijama kao što su razgovor za posao, govorenje pred velikom grupom ljudi, odgovaranje pred razredom i sl. Međutim, socijalna anksioznost se u mnogo čemu razlikuje od stidljivosti i povremene nervoze koja se javlja u tim situacijama. Strah da se osoba ne osramoti je kod osoba koje imaju socijaln anksioznost toliko jaka da osoba na sve moguće načine izbegava situacije koje je izazivaju i na taj način učvršćuje strah i povećava anksioznost .

Anksioznost je uobičajen problem. Statistika pokazuje da jedna od deset osoba odlazi kod lekara zbog osećaja napetosti, anksioznosti ili zabrinutosti. Anksioznost i anskiozni poremećaji su najčešći psihički poremećaji. Anksioznost je češća kod žena nego kod muškaraca, a statistika pokazuje da muškarci češće traže pomoć. Javljaju se u u svim životnim dobima.

Anksioznost se najopštije definiše kao odgovor ljudskog organizma na opsanost ili pretnju u budućnosti. Javlja se obično onda kada osoba očekuje da će se u budućnosti desiti nešto loše, a ne oseća se spremnom za takvu budućnost. Svrha anksioznosti se objašnjava evolucionom teorijom: Tokom evolucije ljudske vrste normalno je služila da obezbedi zaštitu organizma, odnosno da motiviše adaptivne funkcije indukujući odgovor borbe ili bežanja u potencijalno ugrožavajućim situacijama.

Mnogi ljudi ne prave razliku između straha i anksioznosti. U čemu je razlika?