Autizam je razvojna nesposobnost koja dovodi do nemogućnosti osoba koje imaju autizam da razumeju ono što vide, čuju ili osećaju. To dovodi do ozbiljnih problema u međuljudskim odnosima, komunikaciji i ponašanju. Dijagnostičko-statistički priručnik mentalnih oboljenja, DSM-IV (1994) definiše autizam kao razvojno-pervazivni poremećaj koji se karakteriše:
•oštećenjem u komunikaciji i socijalnoj interakciji
•ograničenim, repetitivnim i stereotipnim modelima ponašanja, interesovanja i aktivnosti.
Danas se, kao sinonim za pervazivne poremećaje, koristi termin poremećaji iz autističnog spektra. Pervazivni razvojni poremećaji pripadaju poremećajima ranog detinjstva kod kojih se javljaju specifična odstupanja u tri područja razvoja: u međusobnim društvenim interakcijama, u verbalnoj i neverbalnoj komunikaciji uz ograničene, ponavljajuće i stereotipne obrasce ponašanja i u području interesovanja i aktivnosti.
Autizam su prvi opisali američki psihijatar Leo Kanner (1943) i austrijski pedijatar Hans Asperger (1994). Autizam se često se svrstava u veće teškoće u razvoju iako se može javiti i u obliku koji omogućava samostalan život osobe. Edukativne potrebe dece koja imaju autizam su vrlo kompleksne i zahtevaju stručnu pomoć i podršku edukativno-rehabilitacionih stručnjaka.
Autizam je složen neurološki poremećaj koji utiče na funkcionisanje mozga. Simptomi autizma mogu biti prisutni u različitim kombinacijama i praćeni ostalim nesposobnostima. Neke osobe koje imaju autizam imaju prosečnu inteligenciju, a dok većina njih ima određen stepen intelektualnih teškoća koji se proteže od lake do teške mentalne zaostalosti. S obzirom na stepen intelektualnih teškoća, autizam određujemo od visoko funkcionalnog do nisko funkcionalnog.
Kod dece koja imaju autizam postoji i niz problema na planu ekspresivnog i receptivnog govora. Procenjuje se da do 50% dece koja imaju autizam nije u stanju razviti funkcionalan govor, a ako ga razviju on može biti neubičajen i ograničavajući u komunikaciji.
Sve osobe koja imaju autizam imaju teškoće u socijalnim interakcijama i ponašanju pri čemu stepen i vrsta teškoća mogu varirati. Neki pojedinci mogu biti izrazito povučeni, a drugi preterano aktivni pa ljudima pristupaju na neobične načine. Autizam podrazumeva i probleme kao što su nepažnja i otpor prema promeni. Deca koja imaju autizam na senzorne stimuluse često reaguju na atipičan način, pa se mogu uočiti ponašanja poput udaranja rukom, vrtenja ili ljuljanja. Oni mogu primenjivati neuobičajene načine korišćenja predmeta i neobičnu sklonost prema njima.
Iako osobe koja imaju autizam imaju neke zajedničke osobine, ne postoje dva ista pojedinca. Osim toga, njihovo sazrevanje može dovesti do promene oblika i stepena teškoća. Njihove zajedničke osobine pomažu nam u razumevanju opštih potreba.
Iako je svaka osoba koja imaju autizam jedinstvena, ipak se kod dijagnoze autizma neke karakteristike smatraju posebno važne i njih možemo podeliti u četiri osnovne kategorije: karakteristike komuniciranja, karakteristike socijalne interakcije, karakteristike neobičnog ponašanja i karakteristike učenja. Ostale karakteristike ponašanja i učenja osoba koje imaju autizam mogu se kategorizovati kao: neobični oblici pažnje, neobične reakcije na senzorne stimuluse, anksioznost…
Psihološko savetovalište Niš
psiholog Radica Ristić Stojilković
Comments
Post a Comment